IAEA Project

Vendosja e një sistemi kontrolli dhe instalimi pilot i pajisjeve detektuese për të siguruar mbikqyrjen e materialeve radioaktive jashtë kontrollit rregullator në Republikën e Shqipërisë.

Në vitin 2013 është miratuar projekt - propozimi pilot nga Agjensia Nukleare e Energjisë Atomike (ANEA) për “Vendosjen e një sistemi kontrolli dhe instalimi pilot i pajisjeve detektuese për të siguruar mbikqyrjen e materialeve radioaktive jashtë kontrollit rregullator në Republikën e Shqipërisë. Shuma totale e Financimit eshte 800.000 Euro e cila përfshin:

• Portale të Radioaktivitetit (RPM) me sistem Monitorimi në Degën Doganore Durrës
• Portale të Radioaktivitetit (RPM) me sistem Monitorimi për Degën Doganore Hani i Hotit;
• Portale të Radioaktivitetit (RPM) me sistem Monitorimi në Degën Doganore Rinas, respektivisht në terminalin e Pasagjerëve, të riparohen në perputhje me standartet.

Të tre pikat Doganore të përfshira në këtë Projekt Pilot të Agjensisë Nukleare të Energjisë Atomike (ANEA), do të lidhen me Qendrën e Alarmit /Monitorimit për rastet e dedektimit në DPD dhe gjithashtu me Institutin e Fizikës Bërthamore të Aplikuar/Tiranë.

Në vitin 2014 është nënshkruar kontrata 3- palëshe ndërmjet ANEA, DPD dhe Kompanise Ruse ASPECT për furnizimin dhe instalimin e portaleve fikse (RPM), sistemeve kompjuterike si dhe trajnimin e personelit dhe më pas ekipi me ekspertë të ANEA dhe ASPECT ka vizituar Shqiperinë, ku realizuan më pas dhe dërgimin e raporteve dhe skemave të detajuara teknike për vendosjen e portaleve fikse në doganat Durrës, Hani i Hotit dhe Rinas. Perveç ketyre 3 doganave, ekipi vizitoi dhe doganat Morine, Qafe-Thane, Vlore dhe Kakavije, ku janë të vendosur portale detektimi fikse, prodhim i kontraktorit ASPECT.

Në kuadër të këtij Projekti përvec pajisjeve Portal, janë sjellë dhe pajisje të tjera të përdorimit me dorë, të nevojshme për inspektimet e fazës se dytë. Vlera e tyre është rreth 155,000 Euro, të financuara nga ANEA.

Trajnime me financim të ANEA-s janë zhvilluar: për dy ekspertë tek zyrat e ANEA-s në Vjenë, në shtator 2014; trajnim 2 javor në Dubna/Rusi (fund i Marsit – Prill 2016) për 7 doganierë dhe 1 ekspert nga Qëndra e Fizikes Bërthamore; në tetor 2016 është zhvilluar në Durrës trajnimi "për teknikat e dedektimit" për 20 pjesmarrës nga ADSH dhe Instituti i Fizikës së Zbatuar Bërthamore.

Në bashkëpunim me ANEA-n synojmë që të mundësojmë nje fazë të dytë të projektit gjatë 2017 për:

•  te instaluar Portalet në PKK Hani i Hotit sipas nje Projektit të ri të konfirgurimit të kësaj PKK pas rindërtimit të saj me fondet IPA si dhe;
•  sigurimin e portaleve të reja në Aeroportin e Rinasit sipas një projekti të ri.

Është përgatitur gjithashtu në bashkëpunim me ANEA-n dhe është miratuar nga Drejtori i Përgjithshëm dokumenti për Procedurat Standarte Operacionale (Standart Operation Procedure -SOP) i cili do të pëdoret në këto degë doganore.